اگر علاقه‌مند به برنامه‌نویسی و طراحی وب هستید، حتما با محبوب‌ترین زبان این حوزه یعنی جاوا اسکریپت آشنایی دارید. ما در این مقاله قصد داریم تا علاقه‌مندان به دنیای برنامه‌نویسی وب را با این زبان محبوب آشنا کنیم و در رابطه با کاربردها، ویژگی‌ها، مزایا و معایب آن صحبت کنیم. اگر شما هم قصد دارید تا از این زبان در طراحی وب سایت خود استفاده کنید، خواندن این مقاله را از دست ندهید.
جاوا اسکریپت چیست؟
این زبان برنامه نویسی به عنوان یک زبان پویا و شی گرا به حساب می‌آید. JavaScript که با نام مخفف JS نیز شناخته میشود، هم در سمت سرور و هم در سمت کاربر کار می‌کند. به کمک این زبان می‌توانید ساختار داینامیک صفحاتی که با زبان‌های برنامه‌نویسی HTML و CSS نوشته شده‌اند را به یک صفحه تعاملی و پویا تبدیل کنید.
این زبان جزو زبان‌های اسکریپتی به شمار می‌رود که امکان پیاده‌سازی برنامه‌های پیچیده در صفحات وب را ممکن می‌سازد؛ بنابراین هر زمان که شما نیاز داشته باشید تا علاوه بر نمایش استاتیک صفحات و لود شدن صفحات، کارهای بیشتری مانند استفاده از تصاویر دو بعدی و سه بعدی، ارائه نقشه‌های داینامیک، فریم‌های پخش ویدئو، متحرک‌سازی تصاویر، ایجاد فرم‌های تعاملی و… را داشته باشید، می‌توانید روی جاوا اسکریپت حساب باز کنید.
کاربردهای JavaScript
برخلاف تصور بسیاری از برنامه‌نویسان، جاوا اسکریپت تنها برای نرم‌افزارهای تحت وب استفاده نمی‌شود. بلکه استفاده از این زبان، فراتر از نرم‌افزارهای وب است. این زبان به اندازه‌ای قوی است که بیشتر شرکت‌های نرم‌افزاری جهان از آن برای طراحی نرم‌افزارهای خود استفاده می‌کنند. شرکت‌هایی مانند LinkedIn و Medium برای دسترسی کاربران خود به خدمات از این پلتفرم استفاده می‌کنند.
از جمله کاربردهای زبان JavaScript می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- اضافه کردن رفتارهای تعاملی به صفحات وب
یکی از قابلیت‌های JavaScript امکان برقراری ارتباط بین صفحات وب با یکدیگر است. در واقع شما با این زبان می‌توانید بدون هیچ گونه محدودیتی قابلیت‌های ویژه‌ای را به صفحات وب اضافه کنید. از جمله این قابلیت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- با کلیک کردن بر روی یک دکمه می‌توانید اطلاعات یک صفحه را ظاهر و یا پنهان کنید.
- با قرار گرفتن موس بر روی یک دکمه می‌توانید رنگ دکمه را با کدهای جاوا اسکریپت تغییر دهید.
- تصاویر اصلی و مهم سایت را به صورت اسلاید شو در صفحه اصلی نمایش دهید.
- با رفتن بر روی یک عکس، امکان زوم یا بزرگنمایی آن عکس را فعال کنید.
- می‌توانید تایمر و یا شمارش معکوس را در صفحه وب سایت خود قرار دهید.
- می‌توانید انیمیشن‌های مختلفی را بر روی صفحه وب نمایش دهید.
- امکان پخش فایل صوتی و تصویری در صفحات وب را برای شما فراهم می‌کند.
- قابلیت ایجاد منوی کشویی را برای شما فراهم می‌کند.
قرار دادن این موارد در سایت، باعث میشود تا کاربر تعامل بیشتری با سایت داشته باشد. این موضوع خود می‌تواند به صورت مستقیم بر روی سئو سایت تاثیر بگذارد و رتبه سایت شما را در گوگل افزایش دهد.
2- ایجاد برنامه‌های وب در موبایل
زبان برنامه‌نویسی JavaScript فریمورکهای مختلفی دارد. در نتیجه شما می‌توانید به کمک این فریم‌ورک‌ها برنامه‌های وب و موبایل را توسعه دهید. فریمورکهای جاوا اسکریپت از کتابخانه‌های مختلفی تشکیل شده‌اند که به توسعه‌دهندگان وب کمک می‌کنند تا بتوانند کدهای آماده را در برنامه‌های خود استفاده کنند. از جمله فریمورکهای محبوب JS می‌توان به Angular، React و Vue اشاره کرد.
بسیاری از شرکت‌های مطرح دنیا از Node.js برای نوشتن جاوا اسکریپت استفاده می‌کنند. این محیط Runtime بر روی موتور گوگل کروم قابل استفاده است. از جمله این شرکت‌ها می‌توان به Netflix، LinkedIn، PayPal و Uber اشاره کرد. استفاده از این فریم‌ورک‌ها قابلیت‌ها و ویژگی‌هایی که بسیاری از برنامه‌های معمولی دارند، در اختیار شما قرار می‌دهند.
3- توسعه بازی
اگر قصد نوشتن بازی‌های مرورگر را دارید، استفاده از JavaScript را به شما پیشنهاد می‌دهیم. این زبان برنامه‌نویسی به خصوص برای کسانی که به دنبال تمرین مهارت برنامه‌نویسی و یا اصلاح برنامه‌نویسی خود هستند، یک گزینه‌ی پیشنهادی مناسب است.
4- ساخت وب سرورها و توسعه برنامه‌های کاربردی وب
علاوه بر نوشتن وب سایت و برنامه‌های کاربردی، توسعه‌دهندگان وب می‌توانند از زبان برنامه‌نویسی جاوا اسکریپت برای ساخت وب سرورها و توسعه زیرساخت‌های برنامه کاربردی وب استفاده کنند.
5- تعامل Front-End
افزایش تعامل به کمک این زبان برنامه‌نویسی باعث میشود تا توسعه وب راحت‌تر اتفاق بیفتد. علاوه بر این، JavaScript می‌تواند طراحی ریسپانسیو سایت را راحت‌تر کند. در واقع توسعه‌دهندگان به کمک این زبان می‌توانند تعامل و پیچیدگی‌های بیشتری را به برنامه اضافه کنند. کاربرد JavaScript در طراحی وب به اندازه‌ای است که بدون آن امکان طراحی واکنش‌گرا، سیستم‌های مدیریت محتوا، تجارت الکترونیک و… امکان‌پذیر نیست.
6- توسعه وب Back-End
زبان برنامه‌نویسی JavaScript به اندازه‌ای قوی است که می‌توان مدیریت قسمت‌های اصلی وب سایت را به کمک آن انجام داد.
مزایای استفاده از جاوا اسکریپت
زبان برنامه‌نویسی JavaScript به عنوان یکی از محبوب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی حال حاضر به شمار می‌رود. از طرفی دیگر از آنجایی که این زبان برای مرورگرهای وب به صورت بومی مورد استفاده قرار می‌گیرد، در نتیجه پیشنهاد می‌کنیم که از آن در پروژه‌های وب خود استفاده کنید. از جمله مزایای استفاده از جاوا اسکریپت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- کنترل Document-Object-Model
یکی از مزایای اصلی طراحی و توسعه وب به کمک زبان برنامه‌نویسی JavaScript، کنترل Dom و یا همان Document-Object-Model است. قبل‌ترها تمامی صفحات وب به صورت کاملا ایستا کار می‌کردند. اما با آمدن زبان برنامه‌نویسی JS، برنامه‌نویسی با تغییرات مثبتی روبرو شد.
این زبان برنامه‌نویسی این امکان را در اختیار برنامه‌نویسان قرار می‌دهد تا بتوانند کدهای HTML و CSS را تغییراتی دهند و یا عناصر جدیدی را به آنها اضافه کنند.
2- سمت کاربر (Client Side) و سمت سرور (Server-Side)
یکی از مزایای استفاده از زبان برنامه‌نویسی JavaScript اضافه شدن فریمورکهای مختلف مانند Node.js به آن است. این ویژگی باعث شده است تا این زبان برنامه‌نویسی علاوه بر قابلیت‌های کدنویسی در سمت کاربر، برنامه‌نویسی در سمت سرور را برای شما فراهم کند. در نتیجه شما می‌توانید این ویژگی را در پروژه‌های مختلف استفاده کنید.
3- پشتیبانی از پلتفرم‌های مختلف
یکی از قابلیت‌های اصلی جاوا اسکریپت این است که از پلتفرم‌های مختلف پشتیبانی می‌کند. در نتیجه شما می‌توانید علاوه بر ویندوز، صفحات وب را در پلتفرم‌هایی مانند لینوکس و مک توسعه دهید.
4- تنظیمات تاریخ و زمان
ممکن است برای شما نیز پیش آمده باشد که هنگام کار با یک زبان برنامه‌نویسی قادر به تنظیم زمان و تاریخ نباشید. اما این ویژگی در JavaScript برای شما فراهم شده است. در نتیجه شما می‌توانید به راحتی مدیریت تاریخ و زمان را انجام دهید.
5- استفاده از مدل شی گرایی مبتنی بر Prototype
یکی از ویژگی‌های بسیار خوب این زبان برنامه‌نویسی این است که کتابخانه‌های بسیار غنی دارد. در نتیجه به برنامه‌نویس کمک می‌کند تا بتواند با سرعت زیاد، مراحل توسعه و طراحی را طی کند.
6- معتبرسازی فرم‌ها
هنگام ساختن یک فرم به زبان HTML نیاز است تا ورودی‌هایی که کاربر وارد می‌کند، دارای اعتبار باشند. این ویژگی باعث میشود تا اطلاعات وارد شده به دیتابیس به صورت درست ارسال شوند. به کمک جاوا اسکریپت می‌توانید اعتبارسنجی فرم‌ها را به خوبی انجام دهید.
7- شناسایی مرورگر و سیستم‌عامل کاربر
اگرچه کدهای نوشته شده به زبان JavaScript در تمامی سیستم‌عامل‌ها قابل اجرا هستند، اما بهتر است مرورگر و سیستم‌عامل کاربر قابلیت شناسایی داشته باشند. زبان JavaScript این قابلیت را دارد که بتواند مرورگر و سیستم‌عامل کاربر را شناسایی کند.
8- ساختن توابع
یکی از بهترین ویژگی‌های زبان JS این است که به برنامه‌نویس امکان ساخت توابع را به صورت اسکریپتی می‌دهد؛ بنابراین شما می‌توانید هنگام نوشتن اسکریپت برای یک کار خاص، تابع بنویسید.
9- یادگیری آسان
اگر به دنبال یادگیری زبان جاوا اسکریپت هستید، باید بگوییم که یادگیری این زبان کار بسیار ساده‌ای است. چرا که سینتکس این زبان بسیار راحت است. در نتیجه شما می‌توانید برای طراحی و توسعه سایت‌های پویا به راحتی این زبان را یاد بگیرید.
10- زبان مفسری
از آنجایی که زبان JavaScript یک زبان مفسری است، در نتیجه برای اجرای آن به کامپایل نیاز ندارید. این ویژگی باعث میشود تا مرورگر کدهای این زبان را مانند تگ‌های HTML شناسایی کند.
11- محبوبیت بالا
محبوبیت زبان برنامه‌نویسی جاوا اسکریپت به اندازه‌ای است که اکثر وب سایت‌ها بدون توجه به ماهیت اصلی سایت، برای طراحی و توسعه وب سایت خود از این زبان برنامه‌نویسی استفاده می‌کنند.
12- قابلیت یکپارچه‌سازی
یکی از قابلیت‌های خوب این زبان این است که شما می‌توانید آن را همراه با دیگر زبان‌های برنامه‌نویسی استفاده کنید. در واقع زبان برنامه‌نویسی JavaScript امکان ادغام برنامه خود را با سایر برنامه‌ها فراهم می‌کند.
13- تعامل بیشتر با کاربر
وب سایت‌هایی که با JavaScript نوشته شده‌اند، برای کاربران جذاب‌تر هستند. چرا که میزان تعامل در این سایت‌ها نسبت به سایت‌های معمولی بسیار بیشتر است. علاوه بر این رابط‌های کاربری جذاب‌تری در این سایت‌ها وجود دارند. این ویژگی باعث میشود تا سایت از دید کاربران بهتر به نظر برسد.
14- رایگان بودن برنامه
یکی از ویژگی‌های خوب این زبان برنامه‌نویسی این است که برای نوشتن کدهای آن نیاز به محیط برنامه‌نویسی سنگین و یا پولی ندارید. تنها کافی است تا فایل‌های خود را درون یک فایل نوت پد نوشته و پسوند آن را با JS ذخیره کنید. بعد از آن می‌توانید کدهای خودتان را بر روی مرورگر به راحتی اجرا بگیرید.
معایب استفاده از جاوا JavaScript
اگرچه جاوا اسکریپت مزایای بسیار زیادی دارد، اما این زبان‌برنامه‌نویسی معایبی نیز دارد که اطلاع از آنها کمک می‌کند تا به موفقیت در کدنویسی و یادگیری این زبان دست پیدا کنید. از جمله معایب زبان برنامه‌نویسی JavaScript می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- سخت دیباگ کردن
یکی از مهم‌ترین بخش‌های برنامه‌نویسی، دیباگ کردن برنامه یا عیب‌یابی آن است. چرا که ممکن است کدهایی که می‌نویسید، اشتباهاتی در آنها وجود داشته باشند؛ بنابراین زبان برنامه‌نویسی باید بتواند به راحتی قابل دیباگ کردن باشد. یکی از معایب جاوا اسکریپت این است که به راحتی قابل دیباگ کردن نیست.
2- مشکلاتی هنگام خطا دادن
اگر برنامه JS شما دارای خطایی باشد، در برخی از موارد به سختی می‌توان علت خطا را پیدا کرد. در نتیجه باید زمان بسیار زیادی را برای عیب‌یابی برنامه اختصاص دهید. این در حالی است که بسیاری از برنامه‌ها وقتی دچار خطا می‌شوند، خط دارای خطا، با یک پیام به شما نشان داده میشود. در نتیجه شما می‌توانید به راحتی مشکل به وجود آمده را رفع کنید. اما در جاوا اسکریپت این امکان وجود ندارد.
3- اجرا نشدن در تمامی مرورگرها
اگر از مرورگرهای قدیمی استفاده می‌کنید، کدهای JavaScript بر روی آن اجرا نمی‌شوند. در نتیجه مجبور هستید تا مرورگر خود را عوض کنید. علاوه بر این بسیاری از افراد برای جلوگیری از سوء استفاده هکرها، معمولا اجرای اسکریپت را بر روی مرورگر خود غیر فعال می‌کنند. در چنین شرایطی ممکن است کدهای جاوا بر روی مرورگر اجرا نشوند.
4- امنیت پایین در سمت سرور
از دیگر معایب JS، امنیت پایین آن است. دلیل این موضوع این است که این کدها در سمت کامپیوتر کاربر اجرا می‌شوند. در نتیجه می‌توانند مورد سوء استفاده بسیاری از هکرها قرار بگیرند. در نتیجه این موارد می‌توانند جزو معایب جاوا به شمار بیایند.
5- افزایش حافظه مرورگر
خطاهای JavaScript و مدت زمان بسیار بالا برای اجرا، از جمله دلایلی است که باعث میشود تا حافظه مرورگر را تحت تاثیر قرار دهد. در نتیجه کاربر مجبور است تا برای راه‌اندازی دوباره سایت، مرورگر خود را ببندد. این ویژگی باعث میشود تا کدهای جاوا اسکریپت به درستی اجرا نشوند و نارضایتی کاربر را به دنبال داشته باشد.
6- کند بودن
از آنجایی که زبان JavaScript یک زبان مفسری است، در نتیجه مدت زمان زیادی طول می‌کشد تا کدهای جاوا اجرا شوند. چرا که برای اجرای این کدها نیاز است تا کدها به صورت خط به خط اجرا شوند. در نتیجه سایت با سرعت کندی دستورات را اجرا می‌کند؛ بنابراین ممکن است برنامه‌نویس در حین استفاده از این برنامه دچار مشکلاتی شود.
کلام پایانی درباره مقاله جاوا اسکریپت
اگر قصد دارید تا در زمینه توسعه وب کار کنید، یادگیری JavaScript برای شما بسیار ضروری است. امروزه یادگیری JS تبدیل به یک مهارت شده است که به کمک آن می‌توانید به موفقیت‌های بیشماری دست پیدا کنید. این زبان برنامه‌نویسی توانسته است دنیای وب را متحول کند و به وب‌سایت‌ها پویایی بدهد. بعد از یادگیری این زبان شما می‌توانید از عهده یادگیری هر زبان دیگری بربیایید.
علاوه بر این یادگیری JavaScript فرصت‌های شغلی بسیار خوبی را در زمینه آی تی برای شما فراهم می‌کند. اگر شما هم تجربه‌ای از کار کردن با زبان برنامه‌نویسی جاوا اسکریپت دارید، می‌توانید زیر همین پست نظر خودتان را با ما به اشتراک بگذارید.
در الانوس برای طراحی و پیاده سازی سایت اختصاصی از زبان برنامه نویسی جاوااسکریپت استفاده میشود .